احسان طریقت - ICTPRESS - فرض کنید بسته مواد غذایی میخرید که بر روی خود نمایشگر الکترونیکی داشته و تمام اطلاعاتی را که قبل از این به صورت چاپی روی آنها تعبیه میشد، اکنون به صورت الکترونیکی بر روی بسته غذایی میبینید و یا با دریافت کردن امواج رادیویی پس از گم کردن چمدانتان، از محل آن مطلع میشوید و به سراغش می روید. تمام این موارد شاید با ساخت باطری های نسل جدید امکانپذیرتر جلوه کند.
بسیاری از مهندسین، رویای ساخت باطریهایی به سبکی، انعطاف پذیری و قطر یک کاغذ دارند. دستگاه هایی که از چنین باطریهایی استفاده می کنند به شدت وزنشان نسبت به نسل قبلی خودشان سبکتر شده و نازکتر به نظر میرسند. اما آیا این فقط یک رویاست؟
در حال حاضر تعدادی از محققان و دانشمندان دانشگاه اوپسالای سوئد بر روی ساخت چنین باطری هایی کار میکنند و حتی موفق به ساخت نمونه ای از این نوع باطری ها نیز شدهاند. این باطری سبک و نازک و در اصل از کاغذ ساخته شده است. اگرچه این باطری برای استفاده وسایل امروزی ما مناسب نیست، اما می تواند راه را برای ساخت چنین دستگاهها و باطریهایش باز کند.
باطریها عموما به صورت الکترو شیمیایی کار میکنند. هر یک از آنها حاوی دو الکترود (آند و کاتد) غرق در الکترولیت است. باطریهای لیتیوم-یون که معمولا در دستگاههایی مانند موبایلها و یا کامپیوترها مورد استفاده قرار میگیرند، معمولا دارای آند ساخته شده از کربن و کاتد اکسید کبالت لیتیم و الکترولیتی از نمک لیتیم در حلالهای آلی هستند. زمانی که باطری در حال شارژ شدن میباشد، الکترونها به کاتد پمپ میشوند. این کار باعث میشود که یونهای لیتیوم حرکت کرده و به سمت آند بروند. وقتی که باطری مورد استفاده قرار میگیرد، مسیری که بیان شد به صورت بر عکس عمل کرده و یونها از آند خارج شده و به سمت کاتد میروند.
دستگاهی که ساخته شده و توسعه پیدا کرده است به دستگاه nanoletter معروف شده است. این دستگاه از ترکیبات سلولز که در ساخت کاغذ بکار می رود ساخته شده است، اگرچه این سلولزها از نوع قدیمیشان نیستند مانند نسل قبلی خود از درختان یا الیاف بدست نمیآیند بلکه برای تهیه آنها از جلبکها استفاده میشود.
محققان برای ساخت این باطری تصمیم گرفتند از نوع خاصی از پلیمر به نام polyprolle که آغشته به سلولزهای جلبکی است و باعث تولید بسیار مطلوب برق می شود و برای ساخت آند و کاتد از مواد اولیه خود استفاده کردند. برای الکترولیت این باطریها آن ها از کاغذ صافی مخصوصی که در آب شور قرار گرفته بود استفاده کردند.
در حال حاضر محققان به دنبال اقتصادی کردن طرح خود هستند. به هر حال باطریهایی که به این شیوه از جلبک ها تهیه میشوند نمیتوانند جایگزین باطری های لیتیومی شوند، چون کارایی آنها در حدود یک سوم باطری های لیتیومی است و شاید برای استفاده خاص مورد استفاده قرار گیرند.
یکی از این کاربردها شاید ساخت دستگاه کوچک رادیویی به همراه چنین باطریهایی در چمدانها و یا کیف های دستی باشد که در صورت مفقود شدنشان بتوانند با ارسال امواج رادیویی صاحبانشان را از محل خود مطلع کنند. یک احتمال دیگر تعبیه نمایش گرهایی بر روی بسته های غذایی باشد.
علاوه بر این، پژوهشگران دیگری موفق به ساخت باطریهایی با استفاده از ترانزیستور شدند. تمام این موارد دسترسی به زندگی بدون کاغذ و مبتنی بر وسایل الکترونیکی جدید را سرعت بخشیده و نقطه عطف دیگری در سبک زندگی الکترونیکی نسل بشر به شمار می رود.