انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی

گزارش عملکرد یکساله انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی و برنامه پیشنهادی سال 1385

 Iranian Association for Studies on Information Society (IRASIS)

   مهر 1385

 مقدمه:

اقدام برای تأسیس «انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی»، که ضرورت آن چند هفته پس از برگزاری نخستین مرحله «اجلاس جهانی درباره جامعه اطلاعاتی»، از سوی چند تن از محققان و متخصصان علوم ارتباطات و هیأت علمی- فرهنگی کشور، که اغلب در اجلاس مذکور شرکت کرده بودند و لزوم توجه بیشتر به مطالعات و تحقیقات ملی مربوط به جامعه اطلاعاتی را مورد نظر قرار داده بودند، در زمستان 1383 آغاز شد. به این منظور تقاضای ایجاد انجمن مذکور، از سوی هیأت مؤسس آن به کمیسیون انجمن‌های علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ارائه شد و در تاریخ 25 مهر ماه 1383 با حضور نماینده هیأت مؤسس انجمن در این کمیسیون، به تصویب رسید.

اسامی هیأت مؤسس انجمن به شرح زیر است:

دکتر سیاوش شهشهانی، دکتر علی‌اکبر جلالی، دکتر کاظم معتمدنژاد، دکتر هادی خانیکی، دکتر نعیم بدیعی، دکتر حسین ابراهیم‌آبادی، دکتر مهدی محسنیان‌راد، دکتر علی‌اصغر کیا، مهندس نصرا... جهانگرد، دکتر یونس شکرخواه، دکتر محمدجعفر صدیق، دکتر جعفر مهراد، دکتر شهیندخت خوارزمی، دکتر عباس حری، دکتر حسین غریبی، دکتر محمدمهدی فرقانی، دکتر حسن نمک دوست تهرانی، دکتر داود زارعیان، دکتر رؤیا معتمدنژاد، دکتر مهدخت بروجردی علوی و فوزیه فکری. ‍

 الف) فعالیت‌های ساختاری و مدیریتی

• مجمع عمومی عادی انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی در تاریخ 17 اسفندماه 1383 در محل دانشکده علوم ارتباطات و علوم‌اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی با هدف تصمیم‌گیری راجع به موارد زیر تشکیل گردید:

• تعیین اعضای اصلی هیأت مدیره انجمن، که با توجه به تعداد آراء کسب شده به ترتیب زیر صورت گرفت:

     دکتر کاظم معتمدنژاد، دکتر سیاوش شهشهانی، دکتر مهدی  محسنیان‌راد، دکتر یونس شکرخواه، دکتر شهیندخت خوارزمی، دکتر علی‌اکبر جلالی، مهندس نصرا... جهانگرد؛

• تعیین اعضای علی‌البدل هیأت مدیره، که بر مبنای آراء کسب شده به انتخاب دکتر محمدمهدی فرقانی، دکتر عباس حری، منتهی گردید؛

• تعیین بازرس اصلی و بازرس علی‌البدل که به ترتیب به انتخاب دکتر حسین‌علی افخمی و حسین ابراهیم‌آبادی منجر شد؛

• تعیین خزانه‌دار انجمن و مسئول کلیه امور ثبتی آن در اداره ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی که به مسئولیت دکتر یونس شکرخواه انجامید؛

    در جلسه مجمع عمومی انجمن تصمیمات زیر نیز اتخاذ گردید.

• تعریف عضو و تعیین حق عضویت؛

• تعیین روزنامه رسمی جهت انتشار اخبار انجمن.

• اولین جلسه انتخاب هیأت مدیره انجمن در تاریخ 23 فروردین 1384 در محل مرکز پژوهشهای ارتباطات تشکیل شد و درباره تعیین رئیس هیأت مدیره، نائب رئیس و خزانه‌دار آن به شرح زیر تصمیم‌گیری کرد:

    دکتر کاظم معتمدنژاد به عنوان رئیس هیأت مدیره، دکتر شهیندخت خوارزمی به عنوان نائب رئیس و دکتر یونس شکرخواه به عنوان خزانه‌دار.

• انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی در تاریخ اول تیرماه 1384 با شماره 18268 در اداره کل ثبت شرکت‌ها و مالکیتهای صنعتی به ثبت رسید وخبرآن در همان تاریخ با شماره 15717/32 در روزنامه رسمی کشور، منتشر شد.

• حساب مالی انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی در تاریخ 27/04/84 در بانک تجارت شعبه میرزای شیرازی با شماره 195229635 با پیش پرداخت مبلغ صدهزارریال از سوی آقای دکتر معتمدنژاد افتتاح گردید.

• جلسات هیأت مدیره انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی با اهداف زیر در یک سال اخیر چند بار تشکیل جلسه داده است.

• تصویب آیین‌نامه داخلی انجمن؛

• بررسی و تعیین رئوس برنامه فعالیت‌های انجمن؛

• اصلاح مواردی از اساسنامه؛

• تعیین مکان انجمن.

• هیأت رئیسه انجمن در یک سال اخیر به صورت هفتگی و با اهداف زیر جلسات خود را برگزار کرد.

• بررسی و مرور فلسفه وجودی، اهداف و استراتژی‌ و ساختار انجمن با توجه به مخاطبان و ارائه طرح تفصیلی برنامه؛

• بررسی وظایف ذاتی انجمن از جمله ترویج و گسترش علم و پوشش دادن خلاء پژوهشهای مهم و کاربردی در حوزه مطالعات جامعه اطلاعاتی با تأکید بر برونداد حرفه‌ای پژوهش‌ها و سازماندهی اجرایی منعطف و ساختار غیربروکراتیک؛

• بررسی منابع مالی انجمن؛

• تشکیل گروه‌های کاری در قالب کمیته‌های آموزشی، عضوگیری، انتشارات؛

• تعیین وظایف هیأت رئیسه (آئین‌نامه داخلی)؛

•  ثبت دامنه اینترنتی (Domain) انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی با عنوان www.irasis.ir

• تهیه فرم عضوگیری الکترونی و نصب آن بر روی دامنه اینترنتی مربوطه و تعریف پست الکترونی انجمن به آدرس [e-mail]؛

• بررسی و تصمیم‌گیری درباره دوره‌های آموزشی انجمن و تشکیل کمیته تخصصی آموزش به عنوان نهاد ناظر بر محتوا و تأیید سیاست‌های نهایی بخش آموزش؛

• بررسی وضعیت نیروی انسانی، بودجه و موانع فعالیت‌های اداری و ساختاری انجمن؛

• حل مسائل و مشکلات جاری؛

• برنامه‌ریزی و مدیریت فعالیت‌های جاری؛

• مطالعه، بررسی و تصویب برنامه پیشنهادی انجمن؛

• ارزیابی فعالیتهای‌ علمی- آموزشی انجمن؛

• استخراج خطوط اقدام اجلاس‌های جهانی جامعه اطلاعاتی با هدف هم راستا نمودن دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی با آن‌ها و بررسی و شناسایی استادان دوره‌ها و تعیین سرفصل‌های دوره‌های کوتاه مدت و بلند مدت؛

• عضوگیری انجمن و شناسایی دستگاه‌های مرتبط، مسئول و متمایل به هدف‌های استراتژیک روز ارتباطی از جمله دبیرخانه شورای عالی اطلاع‌رسانی، شورای عالی فناوری اطلاعات و مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی؛

• بررسی وضعیت بازار و تقاضا؛

• بررسی برنامه اجرایی پیشنهادی سال 1385.

• اولین جلسه کمیته آموزش در تاریخ 28 شهریور ماه 1385 با حضور دکتر جلالی، دکتر تابش، دکتر ابراهیم‌آبادی، دکتر خوارزمی، دکتر علی‌آبادی، مهندس مظلوم، مهندس علمی و خانم جلالی با بررسی اهداف زیرتشکیل شد.

• اجتماعی نمودن موضوع‌های مربوط به فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات؛

• تعیین الگوی مدیریت اجرای آموزش؛

• تدوین آئین‌نامه آموزشی؛

• بررسی روشها و شیوه‌های برگزاری همایش‌ها؛

• سمینارها، کارگاه‌های آموزشی.

 ب) فعالیت‌های علمی

انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی در نخستین سال فعالیت خود برنامه‌های زیر را به انجام رسانده است:

1. برگزاری همایش‌ها

• برگزاری همایش «ارزیابی ملی عملکردها و فعالیت‌های ایران در دومین اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی در تونس (نوامبر 2005) با توجه به نیازها و مصلحت‌های مملکتی»، تهران، در اسفندماه 1384 با همکاری: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، شورای عالی اطلاع‌رسانی، شرکت مخابرات ایران، مرکز تحقیقات مخابرات در مرکز تحقیقات مخابرات ایران.

• برگزاری «همایش ایران و اجلاس جهانی سران در باره جامعه اطلاعاتی  ـاز توکیو تا ژنو و از تهران تا تونس» به منظور بررسی کوشش‌ها و دیدگاه‌های جهانی ایران درباره جامعه اطلاعاتی ـ قدردانی از خدمات رئیس دبیرخانه شورای عالی اطلاع رسانی، در اردیبهشت ماه 1385 در دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی.

• کمک به برگزاری سمینار میان منطقه‌ای «یونسکو، جامعه اطلاعاتی و جوامع معرفتی» به مناسبت روز جهانی جامعه اطلاعاتی در 27 اردیبهشت 1385 در تالار شهید قندی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات.

    به کوشش مرکز پژوهشهای ارتباطات و با همکاری: دبیرخانه شورای عالی فناوری اطلاعات، دبیرخانه شورای عالی اطلاع‌رسانی، کمیسون ملی یونسکو، دفتر یونسکو در تهران

 2. برگزاری نشست‌ها

نشست‌های آمادگی ایران برای شرکت در مرحله دوم اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی به شرح زیر برگزار شده‌اند:

• نخستین نشست علمی- تخصصی «ایران و جامعه اطلاعاتی» با عنوان «بررسی تدارک مشارکت ایران در دومین مرحله اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی ـ تونس: نوامبر 2005ـ آبان 1384»، تیرماه 1384

    با حضور: دبیر شورای عالی اطلاع رسانی،  رئیس سازمان ملی جوانان، استادان دانشگاه‌علامه طباطبایی، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تهران، دانشگاه امام صادق‌(ع) و جمعی دیگر از محققان و متخصصان در دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی

• دومین نشست علمی ـ تخصصی «ایران و جامعه اطلاعاتی» با  موضوع «برنامه‌های مشارکت ایران در دومین مرحله اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی تونس: نوامبر 2005 ـ آبان 1384»، مهرماه 1384 در دانشکده علوم‌ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی.

• سومین نشست تخصصی ـ علمی «برنامه‌های مشارکت ایران در دو.مین مرحله اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی تونس: نوامبر 2005 ـ آبان ماه1384»  با موضوع"بررسی مسائل مدیریت جهانی اینترنت"، آذرماه 1383.

شرکت در نشست‌های تخصصی با هدف تأثیرگذاری بر اصلاحیه برنامه چهارم توسعه در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در مرکز پژوهشهای ارتباطات.

 3. برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی

• دوره آموزشی تخصصی «روزنامه‌نگاری و جامعه اطلاعاتی» در اسفند ماه 1384 با همکاری کمیسیون ملی یونسکو در ایران برای گروهی از روزنامه‌نگاران با اهداف زیر برگزارگردید.

• آشنایی با نقش فن آوری های نوین اطلاعات و ارتباطات (ICT) در جامعه اطلاعاتی؛

• ارائۀ مقولات کلیدی مطرح در مباحث جامعۀ اطلاعاتی؛

• ظرفیت سازی رسانه‌ای در حوزه اسناد نهایی اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی (WSIS) در ژنو و تونس (2003 و 2005)؛

• ارائۀ پیشینۀ تحولات منجر به اجلاس های جهانی سران دربارۀ جامعۀ اطلاعاتی؛

• تعمیق شناخت روزنامه نگاران برای پاسخگویی به پیامدهای اجتماعی، فرهنگی، حقوقی و سیاسی اجلاس‌های عالی ژنو و تونس؛

• آماده‌سازی روزنامه‌نگاران برای تعقیب تحولات پیگیری و اجرای مصوبات مراحل دوگانه «اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی» و به ویژه مجمع مباحثه های راهبری اینترنت (Internet Governance Forum: IGF)، که در روزهای 30 اکتبر تا 2 نوامبر 2006 در آتن برگزار می‌شود. 

ج) هماهنگی‌ها و ارتباط ‌ها

•   برگزاری جلساتی با وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، مسئولین دبیرخانه شورای عالی اطلاع‌رسانی، مسئولین مرکز پژوهش‌های مجلس، مسئولین دایره المعارف بزرگ اسلامی، مسئولین کتابخانه ملی ایران، مسئولین مرکز تحقیقات مخابرات ایران.

•   معرفی انجمن به مراکز سیاستگذاری، علمی و پژوهشی و اعلام آمادگی جهت همکاری در مطالعات و تحقیقات در زمینه معرفی عهدنامه یونسکو درباره تنوع فرهنگی و پژوهشگری، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی‌های مربوط به آن.

• ارزیابی گزارش «تنوع فرهنگی، سیری در اقدامات و اعلامیه‌های یونسکو» با هدف معرفی کنوانسیون تنوع فرهنگی و سوابق آن و افزودن بخش فرصت‌ها و تهدیدات پیش‌رو برای جمهوری اسلامی ایران جهت تصمیم‌گیری نمایندگان مجلس در تاریخ 31 خردادماه 1385.

• معرفی برنامه‌های آموزشی و پژوهشی انجمن و اعلام آمادگی جهت همکاریهای آموزشی و پژوهشی ارتباطات و اطلاعات به کمیسیون ملی یونسکو در ایران در تاریخ 23 اسفندماه 1384.

• تفاهم‌نامه همکاری علمی- پژوهشی و مشاوره‌ای با مجلس شورای اسلامی به نمایندگی آقای دکتر لطف‌ا... فروزنده.

• معرفی برنامه‌های انجمن و پیشنهاد همکاری به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در خصوص مشارکت در برنامه پژوهشی جهت کمک به پیشبرد اقتصاد دانایی‌محور و گذار به سوی جامعه اطلاعاتی در تاریخ 11 مردادماه 1384. 

د) روابط بین‌الملل و فعالیتهای منطقه‌ای و بین‌المللی

•       در این زمینه فعالیت‌های زیر صورت گرفته است:

•       حضور فعال در کمیته راهبری اجلاس میان منطقه‌ای جامعه اطلاعاتی در تهران (اردیبهشت 1385)؛

•       عضویت در کمیته راهبردی اجلاس عالی تونس برای کمک به تنظیم سند نهایی؛

•       حضور فعال در اجلاس عالی تونس؛

•       تعقیب منطقه‌ای و بین‌المللی مصوبات اجلاس عالی تونس؛

•       بررسی تحلیلی از وضعیت پی‌گیری مصوبات اجلاس عالی تونس و ضرورتهای مشارکت فعال دولت و نهادهای مدنی ایران در مجمع مباحث‌های راهبری اینترنت در آتن؛

•       گزارش ارزیابی ملی از دومین اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی و ارائه راهبردهایی برای ایفاد نقش مؤثر ایران در موضوع جامعه اطلاعاتی. 

گزارش‌ها و مقالات علمی

• چند گزارش علمی نیز در ماه‌های اخیر از سوی انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی تهیه و تدوین شده‌اند که عبارتند از:

«اقدامهای جدید بین‌المللی برای پیشبرد جامعه اطلاعاتی: از ژنو تا تونس و از تونس تا آتن.گزارشی راجع به تشکیل «مجمع مباحثه در مورد راهبری اینترنت» و تأسیس «گروه ملل متحد در زمینه جامعة‌ اطلاعاتی» و پیگیری و اجرای مصوبات «اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی»، دکتر کاظم معتمدنژاد- شهریور ماه 1385.

• گزارش ارزیابی ملی راجع به دومین اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی- دیدگاه‌ها و راهبردهایی برای ایران، حسین ابراهیم‌آبادی- 16 اسفند 1384.

• گزارش دومین مرحله اجلاس جهانی سران درباره جامعۀ اطلاعاتی- تونس: 16 تا 18 نوامبر 2005 (25 تا 27 آبان 1384)، جلد یکم، دکتر کاظم معتمد‌نژاد (خرداد ماه 1385).

• بررسی و ارزیابی گزارش‌ها، اسناد و مصوّبات دومین اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی، 16 تا 18 نوامبر 2005، دکتریونس شکرخواه، مهرماه 1385.

آموزش در جامعه اطلاعاتی، دکتر حسین ابراهیم آبادی

ارائه مقاله در سمینار میان منطقه‌ای« یونسکو،جامعه اطلاعاتی و جوامع معرفتی»، دکتر یونس شکرخواه،27 اردیبهشت ماه 1385

• گروه تازه در مسیر جامعه اطلاعاتی،دکتر یونس شکرخواه، مهرماه 1385.

پیاده‌سازی، بازسازی و تدوین مباحث ارائه شده در دوره آموزش پیشرفته روزنامه‌نگاری، خردادماه 1385

                                         http://irasis.ir/main.asp